Het is bijna een bewuste leugen: van één vezeltje asbest kun je kanker krijgen

Wonen en werken in een huis met asbest en het verwijderen van asbestcementdaken leveren veel minder risico’s op dan tot nu toe werd gedacht. Er worden nu dure veiligheidsmaatregelen genomen die in de meeste gevallen niet nodig zijn. Dat staat in een rapport van TNO, de universiteiten van Utrecht en Nijmegen en adviesbureau Crisislab.
Een week voor Kerstmis 2014 zorgt een aangestoken brand in de jachthaven van Roermond voor paniek in de binnenstad. Er is asbest vrijgekomen. De wind verspreidt een rookwolk met roetdeeltjes over het centrum. De burgemeester besluit de binnenstad af te sluiten voor een grondige schoonmaakbeurt. Gedurende drie dagen is een noodverordening van kracht. Het centrum lijkt wel een spookstad. Winkels blijven dicht en het treinverkeer is ontregeld. Als na afloop de rekening wordt opgemaakt, blijkt het afsluiten van de binnenstad en het opruimen van de asbestdeeltjes meer dan drie miljoen euro te hebben gekost.

Asbestbrand

In een dinsdag verschenen rapport over asbestbeleid wordt de aanpak in Roermond genoemd als voorbeeld van een buitenproportionele maatregel. De werkelijke gezondheidsrisico’s van een asbestbrand zijn volgens de opstellers vele malen kleiner dan wordt verondersteld. Een brandweerman loopt wel enig risico, maar voor omwonenden is het risico in veel gevallen nihil.

In het algemeen geldt dat het verwijderen van asbest, en het wonen en werken in een gebouw met asbest, veel minder riskant is voor de gezondheid dan tot nu toe werd aangenomen. In veel gevallen zijn de gezondheidsrisico’s verwaarloosbaar en is het gebruik van extreme beschermingsmiddelen onnodig. In het rapport is op een rij gezet welke bescherming past bij verschillende asbestwerkzaamheden. Het onderzoek is uitgevoerd door TNO, de Universiteit Utrecht, de Radboud-universiteit en Crisislab, op verzoek van een aantal woningcorporaties en brancheorganisatie Aedes.

Goedkoper

De woningcorporaties denken met dit onderzoek in de hand dat asbestverwijdering in veel gevallen een stuk goedkoper uitgevoerd kan worden, zoals ze al langer betogen. In het nieuwe onderzoek wordt een aantal verschillende scenario’s beschreven. In diverse gevallen zijn de risico’s lager dan toelaatbaar, tot zelfs nihil. De woningcorporaties dringen er bij staatssecretaris Tamara van Ark (Sociale Zaken) op aan om het beleid aan te passen. De huidige praktijk is volgens hen doorgeslagen. Als de regels voor asbestsanering worden aangepast, kan dat de corporaties honderden miljoenen euro’s schelen.

Gezondheidsrisico’s

„Als je elke dag een asbestplafond sloopt, is er een groot risico en moet je vooral zo’n wit maanpak dragen, maar als je bijvoorbeeld asbestdaken verwijdert, is het risico onmeetbaar klein”, zegt hoogleraar Ira Helsloot, werkzaam bij de Radboud Universiteit en Crisislab. Helsloot meent dat de sector, die flink verdient aan de voorschriften, ten onrechte angst aanjaagt. „Het is bijna een bewuste leugen als je tegen de samenleving zegt: ‘van één vezeltje asbest kun je kanker krijgen’.”

Steun

Jaimie Clevers, eigenaar van Clevers Asbestsanering in Kerkrade, ziet het rapport als een grote steun in de rug. Hij betoogt al jaren dat in veel gevallen de veiligheidsmaatregelen overdreven zijn en dat asbestsanering vaak simpeler kan. „De asbestbranche bestaat uit inventarisatiebedrijven, laboratoria, verwijderingsbedrijven en toezichthoudende deskundigen die zelf de regels bepalen, de kosten opdrijven, elkaar vaak de bal toespelen, inspelen op een angstcultuur en innovaties tegenhouden. Er zijn grote belangen om te verhinderen dat onze methode wordt gebruikt.”

Clevers hanteert een protocol dat veel sneller en goedkoper is. Hij werkt onder meer met een schuimlaag waaraan zich asbestdeeltjes hechten, waardoor een klus eerder en voordeliger kan worden afgerond. Maar het heeft hem al zeven controles en diverse boetes opgeleverd van de Inspectie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Hij heeft een dikke ordner vol correspondentie over zijn afwijkende werkwijze. En nu dreigt zijn TÜV-certificaat een maand lang te worden ingetrokken. Hij hoopt binnenkort bij de rechter die schorsing te kunnen voorkomen. „Ik kan mijn klanten niet in de kou laten staan en mijn twintig personeelsleden niet een maand naar huis sturen.”

Kankerverwekkend

„Niet nu centen besparen en straks veel duurder uit zijn door allerlei gezondheidsclaims”, reageert voorzitter Leo Veldhuis van de Vereniging van Asbestverwijderende Bedrijven (VAVB). „Asbest is en blijft een gevaarlijk, kankerverwekkend product. Wij hebben verantwoordelijkheid voor de mensen die er mee werken. Er zijn nu eenmaal risicoklassen die moeten worden gehanteerd.” Al sinds 2015 wordt volgens Veldhuis vergaderd over aanpassing van de wettelijke regelgeving. Bij de VAVB zijn zo’n 5000 asbestsaneerders en toezichthouders aangesloten, zowel zelfstandigen als bedrijven.

Bron: DeLimburger